Deel 40: De Zoon van Zwankezwaan

DEEL 40: DE ZOON VAN ZWANKEZWAAN

Aan het begin van het vijfde en laatste seizoen bevinden de Hamelaars zich nog altijd in slot Laar, het kasteeltje dat Hildebrandt van koningin Madelein II kreeg. Sindsdien mag hij zich ook baron noemen. De nog altijd reusachtige hertogin Mélisande en woelreus Gark hebben het kasteel van Bambergen teruggebracht naar de Sneeuwvijver, samen met de koningin en ambtenaar Ogterop. Terwijl het buiten onweert spelen Bertram en Hildebrandt het schaakspel. Lidwientje is ongerust, Aernout is nog in het bos en zijn paard is zonder hem teruggekeerd.

De poortwachter is bezig met het snijden van een hart in een eikenboom. Zijn liefde voor molenaarsdochter Jul is onbeantwoord gebleven, samen met haar broer Jut is ze weer naar haar molen gegaan. Terwijl Aernout in de boom hakt hoort hij de stemmen van vier onzichtbare heksen. Ze hebben het over een figuur in het groen, Clovis van Wamp, de zoon van koning Zwankezwaan. Hij zou in Laar zou zijn met in zijn bezit een pijp uit het droomorgel van zijn vader. Clovis verschuilt zich op dat moment in de stallen van slot Laar. Als Barend de stal binnenwandelt en het wijsje meefluit dat Clovis op zijn fluit blaast ziet hij opeens de schoenlapperij van Pint in Hamelen opdoemen. Geschrokken holt hij naar het kasteel terug.

Niet veel later overkomt Hildebrandt hetzelfde als ook hij in de stal een deuntje fluit. Hij ziet de keuken van de burgemeester verschijnen waar zijn geliefde Brechtje aan het werk is. In Hamelen ziet Pint de stal met Barend en kijkt Brechtje opeens recht in de ogen van haar Hildebrandt. Burgemeester Walg en meester Spicht worden gewaarschuwd. Het verhaal van Pint wordt eerst afgedaan als dronkenmanspraat maar als ook Brechtje vertelt wat ze gezien heeft begint iedereen te twijfelen.

Aernout houdt op weg terug naar slot Laar een koets aan waarin Tor en Madelein, inmiddels koning en koningin van Sombrië, blijken te zitten. Na het hartelijke weerzien op het kasteel vertelt Aernout over wat de heksen bespraken. Koning Tor vertelt dat koning Zwankezwaan wijd weg woont, in Wamp. Er bestaat zelfs een vers over, ‘waar zee en hemel samengaan, in het rijk van domp en damp, daar staat het slot van Zwankezwaan, het waterslot van Wamp’. Barend brengt intussen de paarden van de koets naar de stal. Als hij opnieuw meefluit met het wijsje dat Clovis speelt is hij opeens terug in de schoenlapperij in Hamelen. Bertram begrijpt dat een pijp uit het droomorgel van de koning bespeeld kan worden als een fluit en holt naar de stal. Het enige wat ze van Barend terugvinden is zijn muts.

INFORMATIE

Rolverdeling
Bertram Bierenbroodspot - Rob de Nijs
Lidwientje Walg - Loeki Knol
Hildebrandt Brom - Ab Hofstee
Aernout Koffij - Martin Brozius
Koning Tor van Sombrië - Will van Selst
Koningin Madelein III - Margreet Heemskerk
Barend Stip - Ivo Brautigam
Hilletje Labberton - Monique Clemens
Saartje Zegen - Ria Bouwhuis
Jochempje Quota - Els van Weely
Maartje - Marjolein Bravenboer
Kinderen van Hamelen - Kinderkoor Henk van der Velde onder leiding van Iet van der Velde

Gastrollen
Clovis van Wamp - Willem Nijholt
Burgemeester Willem Walg - Paul Meyer
Meester Spicht - Paul Deen
Brechtje de Wijn - Elisabeth Versluys
Pint de schoenlapper - Frans Kokshoorn

Met de stemmen van
Heks Ludmilla van de Eiken - Ellen de Thouars
Heks Schorre Schoof van de Lijsterbesbos - Elsje Scherjon
Heks Roerei van de Eikoerei - Betsy Smeets
Heks Tuttel van Totebel - Joke van den Berg

Uitzendingen
KRO - 22 november 1975 - Nederland 1 - 17.00-17.50 uur
KRO - 20 november 1989 - Nederland 1 - 17.40-18.30 uur
Hilversum Best - sinds februari 2009 meerdere keren herhaald
KRO - 21 november 2010 - Nederland 1 - 0.05-3.25 uur, als onderdeel van KRO 85 jaar
Best24 - 28 december 2013 - 17.00-17.50 uur
Best24 - 29 december 2013 - 3.55-4.45 uur
Best24 - 29 december 2013 - 10.45-11.35 uur

Opnamedata
3 en 4 oktober 1975

Tekst
Harrie Geelen

Muziek, arrangementen, orkestratie en muzikale leiding
Joop Stokkermans

Muziekopname
Dick van der Meer

Decorontwerp
Jan P. Koenraads

Decoruitvoering
Teus Gortenmulder

Decoratie
Ger Nooy

Rekwisieten
Arjan Top

Grime
Ties Haakman
Arjen van der Grijn
Tine van Oorschot

Souffleuse
Nel van Noorden

Kledingadviezen
Marga Langeweg

Kostuums
Marga Langeweg
Theo Sijthof
Dries Plak

Continuïteit
André Wegener Sleeswijk

Beeldwisseling
Hans Stravers

Beeldtechniek
Jan Hoekstra
Theo Roose

Beeldbandmontage
René Luykx

Geluidstechniek
Ger Zaadnoordijk
René de Hond
Jan Andriessen

Belichting
Otto Masno
Jan van der Stam
Peter Bakker
Anton Möhlmann

Camera
Henk Walison
Theo Josselet
Daan Fröger
Sietse Lemmers
Tim Nijzink

Film
Ad Braamhorst

Toneelmeesters
Tim Hueting
Erik Karsemeijer

Opnameleiding
Leo van Sighem

Regie-assistente
Peggy de Brij

Regie
Tineke Roeffen

Productie
René Sleven

LIEDJES

Begintune
Ed Lautenslager, Koor

Het lied van schoenmaker Pint
Frans Kokshoorn

Houten hart
Martin Brozius

Aan wakker liggen heb je niets
Koor

Ik ben een heel klein beetje moe
Rob de Nijs, Loeki Knol, Ab Hofstee, Martin Brozius, Will van Selst, Margreet Heemskerk, Koor

DRAAIBOEK

Helaas is van deze aflevering geen draaiboek beschikbaar.

TRIVIA

Hoewel nu koning en koningin van Sombrië worden Tor en Madelein op de aftiteling nog prins en prinses genoemd. Op verzoek van Margreet Heemskerk en Will van Selst had Harrie Geelen hun personages terug in het verhaal geschreven.

De schaakpartij die Bertram en Hildebrandt spelen is echt en werd door schaakhistoricus Leo Diepstraten opgezet.

De buitenopnamen, te zien tijdens de gesprekken van de heksen, zijn gemaakt door Ad Braamhorst, de vaste cameraman van Oebele.

In het vijfde seizoen was de serie weer maandelijks te zien met afleveringen van gemiddeld 50 minuten die afzonderlijk in twee dagen werden opgenomen. De zes afleveringen werden telkens in de namiddag uitgezonden.

Dankzij een bewaard gebleven audio-opname van deel 40 is begin 2016 door Quincy Grootjans en Sander van Kaam ontdekt dat vier korte fragmenten van in totaal drie minuten uit dit deel zijn geknipt. Wellicht is dit gebeurd voor de herhaling in 1989 toen de inleiding door prins Tor werd toegevoegd om de speelduur van 50 minuten te handhaven. Alle dvd-uitgaven en uitzendingen vanaf 1989 laten de verkorte uitgave zien. Harrie Geelen heeft in 1975 de uitzending zelf opgenomen, dankzij deze opnamen zijn de vier scènes toch bewaard gebleven:

1 Het eerste fragment is een gesprek tussen een geschrokken Barend en Hilletje dat direct na de begintune begint.
2 Het tweede fragment is een gesprek tussen de kinderen over Aernout, terwijl Bertram en Hildebrandt aan het schaken zijn.
3 In fragment drie wordt Bertram overgehaald om Aernout te gaan zoeken, vlak voordat het lied "Houten hart" begint.
4 Het laatste fragment is een deel van het gesprek tussen de heksen dat Aernout afluistert.

De vier fragmenten kunnen worden bekeken op YouTube. Ook het slotlied "Ik ben een beetje moe" is toegevoegd, door een fout bij de transfer van deze aflevering ontbreekt het laatste gedeelte van dit lied en de aftiteling bij de dvd-uitgave van 2013. Deze fout werd pas opgemerkt toen de dvd/cd-box al geperst was.

In de nacht van 20 op 21 november 2010 zond de KRO ter gelegenheid van het 85-jarig bestaan deze aflevering nogmaals uit, inclusief een inleiding door Anita Witzier en de introductie van prins Tor uit 1989. Onder de titel KRO 85 jaar: De top tien van de KRO waren fragmenten en afleveringen te zien van volgens de kijkers beste programma's van de KRO.

Een selectie foto's van deze aflevering is te zien op de pagina Foto's en op de Beeld en Geluid wiki.

De liedjes uit deze aflevering zijn opnieuw gedigitaliseerd en staan op cd 5 van de cd-box. Van "Het lied van schoenmaker Pint" bestaat geen opname, het wordt in de aflevering kort geneuried.